Rudaslaska.com.pl

W nocy z 16 na 17 sierpnia 1919 roku wybuchło I Powstanie Śląskie.

To ważne wydarzenie z naszej historii, o którym trzeba pamiętać – podkreśla prezydent Dziedzic. – Chcemy przypomnieć wydarzenia z 1919 roku, a przede wszystkim sylwetki tych, którzy nie wahali się zapłacić najwyższą cenę za połączenie Śląska z Ojczyzną – mówi.

Miasto planuje szereg wydarzeń związanych z tą wyjątkową rocznicą

 Ważnym aspektem obchodów będą planowane spotkania z potomkami powstańców, których zapraszam do kontaktu z Wydziałem Komunikacji Społecznej i Promocji Miasta – mówi prezydent Dziedzic. – Mam nadzieję, że rodziny będą chciały podzielić się z nami wspomnieniami o swoich przodkach i pokazać pamiątki z tego okresu – dodaje.

Wydział mieścisię w budynku A urzędu miasta przy placu Jana Pawła II w Nowym Bytomiu, w pokoju 325. Możliwy jest również kontakt emailowy pod adresem: rozwoj@ruda-sl.pl lub telefoniczny pod numerem: 32 244 90 46.

Pierwsze dwudziestolecie XX wieku to okres tragicznych wydarzeń, ale także nadziei na odzyskanie niepodległości przez Polskę. Wielu Ślązaków walczyło w armii niemieckiej i straciło życie na frontach I wojny światowej. Wojna zakończyła się w 1918 roku klęską Niemiec i odrodzeniem Rzeczpospolitej. Traktat wersalski, będący zwieńczeniem konferencji pokojowej, zakładał, że przynależność państwowa Górnego Śląska zostanie rozwiązana w drodze plebiscytu. W celu jego przygotowania i zorganizowania w lutym 1920 roku na Górny Śląsk przybyła angielsko-francusko- włoska Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa. Na jej czele stanął francuski generał Henri Le Rond. Zaniepokojeni rozwojem sytuacji Górnoślązacy chcieli,w podobny sposób jak w Wielkopolsce, zbrojnym powstaniem przywrócić Górny Śląsk Polsce.

Powstanie było następstwem strajku górników i hutników, w którym 14 sierpnia uczestniczyło ok. 140 tys. robotników. Domagali się m.in. niedopuszczania do pracyczłonków bojówek niemieckich i byłych grenzschutzów oraz odwołania stanu oblężenia. 15 sierpnia w kopalni „Mysłowice” oddział Grenzschutzu otworzył ogień do protestujących wraz z rodzinami robotników. Zginęło siedmiu górników, dwie kobiety i 13-letni chłopiec. Walki powstańcze w krótkim czasie objęły powiaty pszczyński, rybnicki czy katowicki oraz te, w których był spory odsetek ludności polskojęzycznej.

W Orzegowie organizowaniem Polskiej Organizacji Wojskowej zajął się górnik Jan Szewczyk. Do organizacji wstąpiło 60 osób. Wśród broni mieli zapas granatów własnej roboty, 7 karabinów i broń krótką. Petardy i granaty były wykonane z dynamitu skradzionego z kopalni „Karol”. Rozkaz do rozpoczęcia I Powstania Śląskiegomiejscowi dowódcy otrzymali 16 sierpnia 1919 roku wieczorem. Powstańcy orzegowscy i godulscy zebrali się w parku godulskim. W nocy z 17 na 18 sierpnia na terenie Orzegowa doszło do walk, podczas których powstańcy opanowali ratusz i zabrali znajdującą się tam broń. Akcję ułatwił dowódcamiejscowego oddziału powstańczego Jan Szewczyk, który był członkiem rady gminnej i wiedział, gdzie znajduje się klucz do szafy z bronią. Powstańcami obsadzono najważniejsze punkty strategiczne Orzegowa. Do rozbrojenia stacjonującego w Domu Górnika Grenzschutzu wysłano kilku powstańców pod dowództwem Romana Latki. Cały oddział Grenzschutzu, po krótkiej, lecz bardzo zaciętej walce, poddał się Polakom. Zdobyto broń i amunicję, m.in. karabin maszynowy. Orzegów był wolny. Jednak 18 sierpnia 1919 roku w godzinach popołudniowych od strony Bobrka i Szombierek Niemcy skoncentrowali kontratak. Szczególnie ciężkie walki miały miejsce od strony Bobrka, gdzie zarówno powstańcy, jak i Grenzschutz użyli ciężkich karabinów maszynowych. Powstańczą obsługę karabinów maszynowych stanowili Ludwik Kopel i Paweł Idzik. Obrona Orzegowa wytrzymała do godziny 18.00, kiedy powstańcy musieli się wycofać ze względu na brak amunicji. W walkach zginęło 3 powstańców: Oskar Moszny, Wilhelm Lukaszczyk, Konrad Mrozek, a ośmiu odniosło rany. Po walkach nowe oddziały Grenzschutzu opanowały miejscowość. Około 120 osób musiało z Orzegowa uciekać.