Rudaslaska.com.pl

Przebudowa Wielkiego Pieca – jednej z ikon przemysłowego dziedzictwa Rudy Śląskiej – dynamicznie posuwa się naprzód. Prezydent Michał Pierończyk podzielił się z mieszkańcami najnowszymi postępami, które dają nadzieję na rychłe przywrócenie tego unikatowego obiektu do życia wnowej, odświeżonej formie.

Rusztowania już stoją

Jak informuje prezydent Rudy Śląskiej, w ostatnich dniach wokół konstrukcji pieca pojawiły się rusztowania.

– Pozwolą one na pełny zakres robót związanych z naprawą konstrukcji stalowych pomostów, schodów i pozostałych elementów obiektu – wyjaśnia Pierończyk.

To ważny krok na drodze do zachowania oryginalnych elementów pieca, przy jednoczesnym zapewnieniu ich bezpieczeństwa i trwałości.

Z placu budowy wywieziono też znaczną ilość ziemi z wykopu, co otwiera drogę do dalszych prac ziemnych i konstrukcyjnych. Przygotowany teren umożliwia teraz prowadzenie kolejnych robót – zarówno podziemnych, jak i naziemnych.

Skomplikowane przyłącza wykonane z sukcesem

Szczególnie wymagającym elementem był montaż przyłączy zewnętrznych.

– Wykonawca z sukcesem zrealizował przewiert pod ul. Niedurnego i podłączył obiekt do miejskich sieci, co stanowiło wyzwanie w tak mocno uzbrojonym terenie – relacjonuje prezydent.

To kluczowy moment, który pozwoli na późniejsze funkcjonowanie obiektu zgodnie z obowiązującymi standardami.

Nowy budynek już w produkcji

Równolegle, w zakładzie zewnętrznym trwa produkcja stalowej konstrukcji nowego budynku, który powstanie w bezpośrednim sąsiedztwie ulicy Niedurnego. Obiekt ten będzie uzupełnieniem modernizowanego kompleksu i ma służyć celom kulturalnym oraz edukacyjnym.

– Z niecierpliwością czekamy na kolejne wieści z budowy – podsumowuje Michał Pierończyk.

Historia Wielkiego Pieca Huty "Pokój"

Wielki Piec Huty „Pokój” został przejęty przez miasto w 2018 r. Po kilku miesiącach już w 2019 r. został ogłoszony międzynarodowy konkurs architektoniczny na opracowanie koncepcji jego zagospodarowania, do którego zgłosiło się 96 pracowni projektowych i architektów. Autorem najlepszego projektu okazała się „eM4. Pracownia Architektury. Brataniec” z Krakowa, której powierzono wykonanie projektu architektoniczno-budowlanego zagospodarowania Wielkiego Pieca. Kolejnym etapem było uzyskanie dofinansowania na realizację inwestycji. Udało się je pozyskać ze środków unijnych w ramach działania 10.09 – „Ponowne wykorzystanie terenów poprzemysłowych, zdewastowanych, zdegradowanych na cele rozwojowe regionu, w ramach Funduszy Europejskich dla Śląskiego 2021- 2027” oraz z budżetu państwa. W lutym tego roku podpisano umowę w tej sprawie. Kolejnym działaniem było przeprowadzenie przetargu na wykonanie projektu, który rozstrzygnął się w ubiegłym miesiącu.

Wielki Piec wchodził pierwotnie w skład zabudowań nowobytomskiej Huty „Pokój”, która została założona w 1840 roku. Dynamiczny rozwój przedsiębiorstwa sprawił, że szybko stała się ona największym tego typu zakładem w okolicy. W 1907 roku huta posiadała już 6 wielkich pieców. W latach powojennych była największym zakładem metalurgicznym w Polsce.

Wielki Piec uruchomiono w 1968 roku. Wzniesiono go w głębi zakładu, a następnie przesunięto na docelową lokalizację za pomocą stalowych lin. Budowa urządzenia trwała zaledwie 105 dni, zamiast szacowanego 1,5 roku. Po niespełna 20 latach funkcjonowania obiekt okazał się przestarzały i nieefektywny, w związku z czym zdecydowano o jego modernizacji. Zmieniono wówczas profil produkcyjny urządzenia, przekształcając produkcję na wytop żelazomanganu. Huta „Pokój” była wtedy jedynym w kraju producentem tego stopu.

Kolejna modernizacja urządzenia nastąpiła w latach 1995-1997, jednak na wznowienie produkcji zdecydowano się dopiero w 2004 roku. Obiekt przejęło wówczas Konsorcjum „Eurostal Inwestycje” przekształcone wkrótce w Stalmag Sp. z o.o. Wysoka awaryjność urządzenia oraz negatywny wpływ odpadów produkcyjnych na środowisko szybko przeważyły o jego ostatecznym wygaszeniu, co nastąpiło w lutym 2005 roku. Pod koniec 2012 r. decyzją Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach Wielki Piec został wpisany do rejestru zabytków.

Przekształcenie w dziedzictwo przemysłowe

Sześć lat później formalnym właścicielem obiektu wraz z całą infrastrukturą towarzyszącą zostało miasto. Stało się tak dzięki zamianie nieruchomości ze spółką Stalmag, która otrzymała prawo użytkowania wieczystego gruntu wraz z prawem własności budynku Bramy II, czyli byłej portierni Huty „Pokój”. Różnica w wartościach obu nieruchomości wynosiła ponad 90 tys. zł, które miasto musiało uregulować. Od 2020 roku Wielki Piec Huty „Pokój” jest częścią Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego - ERIH (European Route of Industrial Heritage).